Jaki oczyszczacz powietrza wybrać? Jak zadbać o czyste powietrze jesienią i zimą?

Jak działa oczyszczacz powietrza?

Po uruchomieniu urządzenia znajdujący się wewnątrz oczyszczacza wentylator zasysa powietrze z różnego rodzaju zanieczyszczeniami. Te są usuwane przez filtr lub system filtrów. Następnie czyste powietrze, pozbawione szkodliwych cząsteczek, jest ponownie wypuszczane do pomieszczenia. 

Jakie parametry oczyszczacza powietrza powinny być dla nas istotne?

Gdy wybieramy oczyszczacz powietrza do domu, warto pamiętać o kilku istotnych aspektach:

Wydajność oczyszczacza

Uchodzi za najważniejszy szczegół związany z oczyszczaczem powietrza. Mówi o objętości powietrza, z której oczyszczacz może w danym przedziale czasu usunąć zanieczyszczenia. Podaje się ją w metrach sześciennych na godzinę.

Wielkość pomieszczenia, w którym oczyszczacz będzie stosowany

Oczyszczacz powinien być dopasowany także do rozmiarów przestrzeni. Nie ma bowiem sensu kupować zbyt dużego, mocnego oczyszczacza do małego pomieszczenia. I odwrotnie – zbyt mały oczyszczacz nie będzie w stanie właściwie wyczyścić dużego pokoju czy mieszkania.

Z wydajnością i wielkością pomieszczenia związana jest także liczba wymian powietrza na godzinę (Air Change per Hour – ACH lub ACPH). Dla osób, które cierpią na alergie, nie powinna być ona mniejsza niż cztery.

Rodzaj filtrów, filtrowania 

Najbardziej wydajny ze spotykanych filtrów to filtr HEPA (High Efficiency Particulate Air Filter). Wykonuje się go z włókna szklanego, a jego skuteczność jest wobec cząsteczek o masie cząsteczek ≥ 0,01 µm. W oczyszczaczach powietrza można spotkać filtry HEPA o skuteczności 99,995% – podobne stosuje się w szpitalach o podwyższonych standardach, odkurzaczach czy klimatyzatorach. Usuwają one bakterie, wirusy (wiele rodzajów), pierwotniaki czy komórki grzybów. 

Inne rodzaje filtrów to np.

• filtr wstępny – do większych cząsteczek;
• filtr węglowy – do lotnych związków organicznych;
• filtr formaldehydowy – do użytku w mieszkaniu palacza oraz w kuchni;
• filtrowanie z ultrafioletem lub jonizacją – tu jedynie warto mieć na uwadze możliwość wydzielania się (niewielkich ilości) szkodliwego ozonu.

Oprócz filtrów, zależnie od modelu są również na przykład skanery do wykrywania zanieczyszczeń.

Rodzaje zanieczyszczenia

Oczyszczacz powietrza warto wybrać także pod kątem tego, z jakiego rodzaju zanieczyszczeniami oczyszczacz będzie mierzył się najczęściej. Niektóre zostały już wspomniane (lotne związki organiczne, grzyby, bakterie, dymy – papierosowy, kuchenny…). Do tego dochodzą jeszcze np. alergeny, włosy lub sierść. Wybór oczyszczacza powietrza może więc być podyktowany tym, czy jesteśmy alergikami. 

Koszty użytkowania i konserwacji oczyszczacza powietrza

Zasadniczo większy oczyszczacz zużywa więcej prądu. Niektóre modele posiadają jego tryb ekologiczny i ekonomiczny. Wprowadza urządzenie w tryb uśpienia, gdy nie ma zanieczyszczeń do usuwania. 

Prócz poboru prądu jest też kwestia konserwacji sprzętu. To przede wszystkim wymiana filtrów. Gdy wybieramy odkurzacz, sprawdźmy, jak często będziemy musieli to robić. 

O czym jeszcze warto pamiętać przy wyborze oczyszczacza powietrza? 

Chociaż oczyszczacz może pomóc w usunięciu złych cząsteczek z powietrza, nie poradzi sobie z tymi, które osiadły już na meblach czy innych powierzchniach. Dlatego musisz zadbać o czystość swojego lokum – regularne odkurzanie, pranie pościeli czy korzystanie z nietoksycznych środków czyszczących. Istotne jest też utrzymywanie wilgotności na odpowiednim poziomie.

Czy wybrać inteligentny oczyszczacz powietrza? 

Inteligentny oczyszczacz powietrza to dobry pomysł, jeżeli zależy nam na takich opcjach, jak zdalne sterowanie, ustawianie harmonogramów pracy, bieżące, sprawdzanie zanieczyszczeń czy sterowanie głosem. A także, gdy mamy już trochę urządzeń smart home i chcemy rozbudować sieć. 

Gdy wybieramy inteligentny oczyszczacz, sprawdźmy, z jakimi sprzętami i asystentami głosowymi jest kompatybilny, a także jak wygląda i jak oceniana jest aplikacja do sterowania.

Alternatywą dla smart oczyszczaczy są też oczyszczacze automatyczne, które aktywują się, gdy wykryją zanieczyszczenie. Możesz także zautomatyzować lub uczynić bardziej “inteligentnym” zwykły oczyszczacz podłączając go do inteligentnego gniazdka. Będzie można wtedy ustawić harmonogramy pracy czy zdalnie włączyć i wyłączyć urządzenie. 

Co jeszcze oprócz lub zamiast oczyszczacza powietrza?

Nawilżacz powietrza

Innym popularnym wyborem, gdy chodzi o poprawę jakości powietrza wewnątrz, jest nawilżacz powietrza. Od oczyszczacza różni się tym, że zamiast zasysać powietrze i usuwać z niego złego cząsteczki, dodaje do niego cząsteczki wody (w postaci pary lub poprzez technologię ultradźwiękową).

Gdy wybieramy nawilżacz powietrza, powinnyśmy zwrócić uwagę na podobne aspekty, co w przypadku oczyszczacza – to jest do jakiej przestrzeni się nadaje, jaki hałas generuje, jaka jest jego wydajność (w tym wypadku podaje się ją w mililitrach na godzinę). Są też inne kwestie, na przykład z jakiej wody będziemy korzystać (o jakim stopniu twardości). Tak jak w przypadku oczyszczacza powietrza, tak i nawilżacz (oraz stosowane w nim filtry) musi być utrzymywany w czystości, by nie rozwinęły się w nim bakterie.

Czy lepiej wybrać nawilżacz, czy może oczyszczacz powietrza? Wiele osób zadaje sobie to pytanie. I znowu – wszystko zależy od tego, w czym dane urządzenie ma nam pomóc. Jeżeli chcesz pozbyć się alergenów, cierpisz na astmę, lepiej wybrać oczyszczacz powietrza. Nawilżacz może lepiej sprawdzić się w pomieszczeniach, gdzie powietrze z różnych przyczyn jest ewidentnie za suche. Jest to również urządzenie polecane do pokoju niemowlęcia (ale już niekoniecznie małego dziecka).

Można zdecydować się także na zakup obu sprzętów. Tu jednak warto pamiętać, by nie ustawiać się zbyt blisko siebie, bo będą sobie wzajemnie przeszkadzały. Lepiej niech każdy zajmie osobny kąt mieszkania.

Ważne – jeśli masz kota lub psa, zrezygnuj z nawilżacza ultradźwiękowego. Praca takiego urządzenia może być bardzo nieprzyjemna dla Twojego czworonoga  

Aromatyzer

Jeszcze inną opcją podobną do oczyszczacza lub nawilżacza powietrza jest zbliżony do tego ostatniego aromatyzer. Uwalnia on co jakiś czas przyjemną, zapachową chmurkę, która nawilża powietrze i poprawia jego jakość oraz zapach. Na rynku można znaleźć aromatyzery o różnym designie, często bardzo przyjemnym, a wręcz przytulnym  – kojarzącym się ze stylem hygge.

Podobnie jak w przypadku nawilżaczy lub oczyszczaczy, one również mogą działać w sposób zautomatyzowany. O ile aromatyzer może pomóc uczynić powietrze bardziej przyjemnym i pachnącym, o tyle może także podrażnić nasze drogi oddechowe. Dlatego nie należy ani przesadzać z aromatami, ani sięgać po te, które bardziej zagęszczą powietrze i zepsują nam samopoczucie.

Osuszacz powietrza

Było oczyszczanie, było nawilżanie, było aromatyzowanie… Kolejnym rozwiązaniem jest osuszanie, które usuwa z powietrza nadmiar wilgoci. Uniemożliwia w ten sposób rozwój grzybów czy owadów lub pasożytów, które dobrze mają się i rozwijają w wilgotnych środowiskach. Do tego pozbywa się także nieprzyjemnego zapachu czy usuwa skropliny, które opadają z rur z zimną wodą.

Maska

Popularnym (dość często, niestety, widocznym) sposobem na ochronę przed zewnętrznym zanieczyszczeniem powietrza są maski. Chcąc zabezpieczyć się przed smogiem trzeba upewnić się, że posiada ona możliwie najwyższy poziom filtracji – FFP3.

Ciekawostkowo można wspomnieć o różnych nietypowych projektach inteligentnych masek, jak Xupermask czy Hazel od firmy Razer.

Jak sprawdzać jakość powietrza?

Popularna metoda sprawdzania jakości powietrza zewnętrznego to korzystanie z odpowiednich aplikacji. Należy do nich Jakość powietrza w Polsce, wypuszczona przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Opiera się na automatycznych pomiarach w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska i przedstawia wyniki bieżących godzinnych pomiarów stężeń poszczególnych zanieczyszczeń z krajowej bazy danych JPOAT 2,0. W aplikacji można również znaleźć codziennie aktualizowane prognozy zanieczyszczeń powietrza.

Inne aplikacje mobilne, które pomogą w monitoringu jakości powietrza, to na przykład:

• IQAir AirVisual | Air Quality;
• BreezoMeter Air Quality,Pollen;
• Zanieczyszczenie Powietrza – m;
• Plume Labs: Air Quality App;
• Syngeos – Nasze Powietrze;
• Airly.

Są również aplikacje lokalne, na przykład Powietrze Kraków 2.0 czy Smog Kielce – świętokrzyskie. Warto mieć na uwadze to, że aplikacje nie są nieomylne i jeśli bardzo zależy nam na dokładnych wynikach, warto sprawdzić w kilku źródłach.

Poza aplikacjami można również sprawdzać jakość powietrza podawaną w internecie – na stronie https://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current lub na stronach pogodowych lub związanych z monitoringiem jakości powietrza w konkretnym miejscu.

Jak sprawdzać jakość powietrza wewnątrz?

Jakość powietrza wewnętrznego można sprawdzić za pomocą specjalnie do tego przeznaczonego urządzenia, jak monitor (przeznaczony do konkretnego pomieszczenia) czy przenośny tester. Można również wykorzystać do tego stację pogodową. Przydaje się ona nie tylko do sprawdzania tego, jak wygląda sytuacja z powietrzem na zewnątrz, ale także w pomieszczeniu. Funkcjonalność poszczególnych modeli może się jednak różnić, dlatego dokonując zakupu sprawdź, co oferuje konkretna stacja i czy faktycznie informuje o zanieczyszczeniach powietrza lub zbytniej wilgotności. 

Jeszcze inną metodą jest pobranie próbki za pomocą specjalnego, jednorazowego zestawu. Tu jednak zawsze warto brać poprawkę na margines błędu. Dokładniejszą, ale też droższą i bardziej czasochłonną opcją jest skorzystanie z pomocy laboratorium do analizy. Jest to jednak sposób bardziej złożony, niekoniecznie kojarzący się z domem, a bardziej zakładem pracy.

Źródła: Wikipedia, Healthline, Filtrete, Airly, GIOŚ, Google Play, SafeWise, The Smart Cave, Gearbrain, Tom’s Guide, Stadler Form, Consumer Reports, Molekule Blog, Smart Air Filters, Therma-Stor, imore, Lifewire, Home Air Guides, Lifestyle Packaging, Xupermask, Razer